De deugd van het struikelen – over de Stolpersteine van Gunter Demnig

Op een regenachtige dinsdagochtend worden in Amsterdam-Oost de Stolpersteine gelegd voor de oudtante van Ko van ‘t Hek, en die voor haar broer en haar ouders. De messing steentjes van tien bij tien centimeter zijn een project van kunstenaar Gunter Demnig, die vond dat het herdenken een steeds meer officiële, voorspelbare plechtigheid was geworden waar de betekenis uit dreigde te verdwijnen. ‘Er ligt een belangrijke vraag,’ schrijft Ko. ‘Hoe vertellen we het verhaal van de Holocaust? Hoe vertellen we het aan volgende generaties? Hoe vertellen we het zo dat zowel de kennis als het gevoel van verschrikking doorgegeven wordt?’

Een gebouw in West-Afrikaanse architectuur met een Nederlands rieten dak waar kunstenaars kunnen samenkomen, exposeren en resideren, dat is het (nog) niet-bestaande werk van Brahim Tall. In aflevering #11 van Kan niet bestaat niet gaat Tall in gesprek met Lieneke Hulshof over de overeenkomsten in Senegalese architectuur en Nederlandse rieten daken. Tall vertelt over plekken waar hij zich graag begeeft, over zijn afkeer enerzijds en vatbaarheid anderzijds voor institutionele erkenning en het belang van een gemeenschap.

Het occultisme en artificiële intelligentie lijken tegenpolen van elkaar te zijn. AI is mechanisch, occultisme heeft een immateriële, spirituele grondslag. Deze tegenstelling wordt in de tentoonstelling Artificial Incantations in P-OST Arnhem speels en komisch uitgespeeld, tot hij ontploft en wordt opgeheven. Persis Bekkering bezocht Artificial Incantations met Katarina Petrović, een kunstenaar en onderzoeker die bruggen slaat tussen kunst en wetenschap. ‘In veel opzichten zijn computers de mens voorbijgestreefd, zegt Katarina. Het grote verschil is echter dat een computer niet weet wat ‘nu’ [removed]#8217;

‘Het is altijd donker in mijn hoofd geweest’, zegt schrijver Ivana Kalaš. De duisternis is een reden voor vage gevoelens van herinnering, maar beschermt haar tegelijkertijd ook tegen traumatiserende gebeurtenissen uit haar verleden. Als je er niet visueel mee wordt geconfronteerd, is het soms veel gemakkelijker om ermee te leren leven. Maar het leidt ook tot een verwarrende vraag, namelijk: hoe produceert iemand zonder visuele verbeeldingskracht kunst? In haar essay onderzoekt Kalaš haar eigen afantasie en die van bekende schrijvers zoals Aldous Huxley en Isaac Asimov.

Deze week is Lise Sore te gast bij Kunst is Lang. Lise maakt tekeningen van diens naakte lichaam, die soms metersgroot bungelen in een ruimte, met grafiet op doorschijnende doek. Deze zwart-witte tekeningen zijn de directe vertaling van een foto, genomen op een moment dat Lise een heftige emotie doormaakt. Tijdens het tekenen is er volop gelegenheid om de emotie te doorwerken, en er een meedogenloos, universeel beeld van te maken – zodanig universeel dat Lise diens haar heeft afgeschoren, en geen sieraden of tatoeages draagt die de nadruk op diens persoonlijkheid leggen.