|
Wie bezit een online lichaam – de ethische kant van het afbeelden van politieke doden
|
|
 |
|
Richard Drew – Falling Man Auteur: Nadia de Vries
|
|
|
Afgelopen maand kwam de Amerikaanse vlogger Jake Paul in opspraak nadat hij een video deelde waarin een winkelcentrum werd geplunderd. De plundering – een van velen in de Verenigde Staten van de afgelopen tijd – was een reactie op de dood van George Floyd, een Afrikaans-Amerikaanse man die op 25 mei werd vermoord door een politieagent. De drieëntwintigjarige Paul kwam onder vuur te liggen omdat zijn opname van de plundering hem medeplichtig deed lijken.
De voorgaande dagen werden de antiracistische rellen en plunderingen fel bekritiseerd in de rechtse media, die zich nu ook tegen Paul keerden. Zijn twee jaar oudere broer, Logan Paul, nam het voor hem op. Zelf is Logan Paul – ook vlogger – niet onbekend met de controverse die YouTube-filmpjes kunnen doen oplaaien. Twee jaar geleden was hij in het nieuws omdat hij een video had geplaatst waarin het dode lichaam van een man was te zien. De betreffende video werd opgenomen in het Aokigahara-woud in Japan, dat ook wel het ‘suïcidebos’ wordt genoemd omdat jaarlijks tientallen mensen het woud als zelfdodingslocatie kiezen.
Het levenloze lichaam dat Logan Paul en zijn crew aantroffen was ook een zelfdoding. Ondanks de beladen situatie schroomde Paul niet om het dode lichaam in beeld te brengen, bungelend aan een boom. Meer dan zes miljoen YouTube gebruikers zagen de video voordat een moderator van het platform ingreep en de video offline haalde. Bij wijze van straf ontnam YouTube de reclamerechten van Paul, waardoor hij met zijn video’s geen advertentiegeld meer zou verdienen, maar na achttien dagen werden de rechten alweer aan hem teruggekeerd.
In het boek About to Die: How News Images Move the Public omschrijft mediawetenschapper Barbie Zelizer hoe afbeeldingen van mensen die sterven (of op het punt staan om te sterven) een onweerstaanbare uitwerking op de kijker hebben. Afbeeldingen van bijna-doden zijn niet alleen sensationeel, schrijft Zelizer, maar ook dragers van herinnering. Zo kan de afbeelding van een enkele (bijna-)dood het symbool worden voor een grootschalige tragedie, zoals de Falling Man van fotograaf Richard Drew dat voor de aanslagen op 9/11 is geworden. Het ijzingwekkende beeld, waarop een anonieme man zijn dood tegemoet springt vanuit een raam van het Word Trade Center, is een visueel synoniem voor die historische septemberdag geworden.
|
|
|
Age is a nice new devil – een bont boeket
|
|
| |
|
Eliza Douglas in Anne Imhof, Imagine, Galerie Buchholz, 2019, Photography: Nadine Fraczkowski 2019 Auteur: Hanne Hagenaars
|
|
Dit portret van Eliza Douglas die een bosje verbrande bloemen vasthoudt is afkomstig uit een tentoonstelling die ik niet heb gezien: Imagine van de Duitse kunstenaar Anne Imhof. (1) Alles op de foto is onscherp, de bloemen, het model en de achtergrond waar in het zwart een vlam of licht te zien is. De foto is mijn favoriet uit de serie Solidarity, een project van Wolfgang Tillmans waarin kunstenaars een werk beschikbaar stellen dat culturele instellingen mogen verkopen als financiële steun tijdens de moeilijke coronatijden. De poster van Imhof vervaagde ook beetje bij beetje het beeld van Ali B. dat maar door mijn hoofd heen zeurde.
Het zit namelijk zo. Mijn vriendin Francine belde me op, zo aan het begin van de coronatijd. Ze is net zeventig geworden dat zonder uitbundig feest voorbij is gegaan. Hoe ze in de wereld staat verschilt niet zo veel van mij of anderen in mijn vriendenkring, jong en oud. Ze houdt van architectuur, gelooft in spirituele krachten, en woont alleen in een fijn, stads appartement in hartje Utrecht en heeft bergen energie. ‘De bel gaat en daar staat een opgewekte jonge vrouw met een gemengd boeket voor mijn deur. “Alstublieft mevrouw.” Ja, ik neem het maar aan. Er is geen afzender, geen geheime bewonderaar, maar er bungelt een kaartje aan met een gedicht van Ali B.’
Ergens heeft een stichting aan haar gedacht als een eenzame bejaarde. Ze leest het gedicht voor, de woorden zijn zo sentimenteel en sopperig dat we de slappe lach krijgen. Iets met hou, voor jou, niet in de kou en gauw. Het bonte boeket belandt in de vuilnisbak. Goedbedoeld maar wel een belediging. |
|
Salon: Necim Abiadh – movement is progress
|
|
|
1. Father and daughter in Tataouine, Tunisia (2019)
15. Melted Car Light in San Josep, Ibiza (2019)
11. Mella Jaarsma, Refugee Only, 2003 (Humanoid Tarp)
10. Wedding Camel in Gabes, Tunisia (2019)
Mijn voorouders waren onderdeel van een cultuur waarin mensen zonder vaste woonplaats leefden. Iedere week verhuisde mijn familie met al hun bezittingen naar een andere plaats, om daar op zoek te gaan naar onderdak en spullen te verkopen, op een ander stukje Moeder Aarde dat ze voor even zouden lenen. Deze specifieke vorm van mobiliteit gaat over vooruitgang, over het ontdekken van nieuwe werelden en het creëren van oplossingen voor, of het maken van aanpassingen op, nieuwe contexten om te kunnen blijven functioneren. Het gaat over het verleggen van grenzen in zowel figuurlijke als letterlijke zin. Een kans voor iedereen om, ongeacht de achterliggende reden, zijn of haar vooruitzichten te verbeteren. Het najagen van een doel kan alleen als de jager zich beweegt naar het epicentrum van kansen.
|
|
Vertel ook het verhaal van de overval
|
|
| |
|
Ellen Gallagher – Negroes Battling in a Cave Column door Persis Bekkering
|
|
| De vele zwarte vierkanten die de afgelopen weken op social media verschenen onder de noemer #Blackouttuesday zweven nog rond in mijn hoofd. Wat betekent het nou eigenlijk, een zwart vierkant? Pas als je weet wat er bedoeld wordt, als je de geschiedenis kent, als je weet wat het zwarte vlak vervangt, wat het verzwijgt, wat het uitwist, wat het verbergt, dat het een opening is naar iets wat eerder niet ontsloten was, als je weet welke woorden over elkaar heen buitelen in het zwarte vlak tot er een onleesbare, ondoordringbare massa ontstaat – pas dan heeft een zwart vlak betekenis. Soms een black out. Een slot. Of een begin. Een tabula rasa. Een rabbit hole.
De vierkanten sturen me door een rabbit hole van associaties. Ik denk aan de Amerikaanse kunstenaar Ellen Gallagher, die vanaf 1998 een serie Black Paintings maakte die van veraf op zwarte vierkanten lijken, maar van dichtbij gelaagd zijn, en onder de juiste lichtinval verschillende materialen onthullen. Ze zijn opgebouwd uit rubber, glazuur, papier in geometrische vormen, en collage-elementen uit tijdschriften en andere bronnen. In 2016 maakte ze een reeks van vier schilderijen genaamd Negroes Battling in a Cave. De titel verwijst naar het beroemdste zwarte vierkant uit de kunstgeschiedenis, dat van Kazimir Malevitsj (1915): het schilderij dat in de westerse mythevorming als de tabula rasa voor de kunst geldt, als de overgang van figuratieve naar abstracte kunst. Een nulpunt, een nieuw begin.
Op de honderdste verjaardag van het schilderij onthulden Russische kunsthistorici dat met behulp van microscopisch onderzoek een handgeschreven tekst onder de zwarte verf gevonden was, de tekst die Gallagher als titel voor haar werk koos. Malevitsj zou hiermee knipogen naar een eerder zwart vierkant uit de kunstgeschiedenis, dat van de Franse ‘humoristische’ schrijver Alphonse Allais uit 1897 met dezelfde titel. Gallagher benadrukt met haar reeks dat de westerse abstracte kunst onlosmakelijk verbonden is met een racistisch [removed];
Ik zie het werk ook als een vorm van toe-eigening: Gallagher, een vrouw van kleur, voegt zichzelf toe aan de reeks tongue-in-cheek verwijzingen van witte mannelijke kunstenaars. Zij incorporeert de kunstgeschiedenis in haar eigen werk en schildert er nog een dikke laag zwart overheen. Niet om een pijnlijke geschiedenis te verduisteren, maar juist om deze te onthullen. |
|
|
|
8 thoughts on “Wie bezit een online lichaam – de ethische kant van het afbeelden van politieke doden”